Инсон ким бўлиши ва қайси мақомда эканидан қатъи назар, унинг ҳаётида яхши ва ёмон кунлар алмашиб туриши табиий. Негаки, дунёда кулги билан йиғи, ғам билан шодлик, албатта, биргадир.
Ўз жони, фарзанди ёки мол-дунёсига тааллуқли бўлган офатлар барча инсонларда учрайдиган одатий ҳолатдир. Бундай ҳолатларда инсондан талаб қилинадиган нарса, бу – сабр.
Агар алам-қийинчиликлар бўлмаганда одамлар лаззатлар ҳаловатини топмаган бўларди. Шунинг учун бирор нарсадан маҳрум бўлиб қолиш алами – ўша нарсанинг борлигида шукр қилишга ўргатади. Ёки очлик алами тўқлик пайтининг қадрига етишни тақозо этади. Тўқлик пайтида шукр, очликда эса сабр қилишга, худди шунингдек, касаллик етганда саломатликнинг қадрини билиб, соғликни асраб-авайлашга ундайди.
«Ойнинг ўн беши қоронғу бўлса, ўн беши ёруғ» деганларидек, Аллоҳ таоло ўз ҳикмати билан кенглик ва танглик кунларини одамлар ўртасида алмаштириб-айлантириб туради. Гоҳо душманлар устидан ғалаба берса, гоҳо душманларга ғалабани беради. Даврлар ана шу тариқа ўтаверади...
Инсонни синовлар ва қийинчиликлар тарбия қилади. Уларнинг қалбларини синовлар воситасида нуқсону камчиликлардан поклайди. Ҳар қачон инсонлар бирор синовдан ўзларига дарсу фойдаларни олиб, иймон савиялари ва ишончлари юқори кўтарилиб, сабр ва матонат билан чиқишса, уларни янги – бундан-да қийинроқ синовлар кутаётган бўлади. Аллоҳ таоло уларнинг иймонлари аста ўсиши, кучайиб, зиёда бўлиши учун, синовларни тадрижий ҳолатда оддийдан кучлисига қараб, кўпайтириб боради. Киши иймонда юқорироқ даражага кўтарилгани сари, унга юкланаётган вазифалар ҳам оғирлашади. Унинг йўлида учраётган тўсиқлар ҳам кўпаяди, демак, сабрга бўлган эҳтиёжи ҳам кундан-кунга ортиб боради. Бошидан кечирган ҳамма азиятлари эса, сабр воситасида роҳату шодликка айланади. Бундай ҳузур-ҳаловатга етишиш учун инсонга фақатгина сабр керак бўлади. Сабр эса ҳамма инсонлар эга бўлган бебаҳо бойликдир. «Сабрнинг таги сариқ олтин», деб бежиз айтилмаган.
Ҳақиқий олтин оловда қиздирилгач, оддий темирдан ажралиб чиққанидек, синовлар алангасидан сабрли инсонлар вақти келганда ажралади. Сабрли одамгина бу дунёда ҳам, охиратда ҳам ютуқларга ва Аллоҳнинг марҳаматига эришади.
Муҳсина Салоҳиддин тайёрлади.
